İBB Bisiklet Şefliği: Yitirilen Bir Umut

7 Şubat 2020 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) bünyesinde kurulan Bisiklet Şefliği ve düzenlenen Bisiklet Çalıştayı, İstanbul'da bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması ve ulaşım amaçlı entegrasyonu konusunda büyük umutlar vaat ediyordu. Ancak aradan geçen beş yılda, sahadan gelen gözlemler ve Bisiklet İnisiyatifi'nin aktardığı deneyimler, bu umutların yerini hayal kırıklığına bıraktığını gösteriyor. Bisiklet İnisiyatifi'nin kendi imkanlarıyla sürdürdüğü çabalar, İBB'nin bu alandaki ataletini ve iletişimsizliğini çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor.

Çalıştaydan Bugüne: Vaatler ve Gerçekler

Çalıştayda, bisiklet adına yapılacak çalışmalarda sivil toplum kuruluşlarıyla (STK) iş birliği yapılacağı ve İstanbul'da bisikletin yaygınlaştırılması için gerekli adımların birlikte atılacağı ifade edildi. Bu vaatler doğrultusunda Bisiklet İnisiyatifi, kapsamlı bir proje hazırlayarak Bisiklet Şefliği'ne iletti. Ancak projenin üç kez gönderilmesine rağmen bir muhatap bulunamadı. Yapılan mail yazışmaları ve hatta Ulaşım Daire Başkanlığı'nda gerçekleştirilen yüz yüze görüşmeler dahi sonuçsuz kaldı. İBB yetkilileri, mevcut çalışma grupları ve EuroVelo gibi projelerle çalıştıklarını belirtse de, Bisiklet İnisiyatifi'nin projesini okumadıkları anlaşıldı.

İBB Bisiklet Şefliği ve düzenlenen Bisiklet Çalıştayı

Bisiklet İnisiyatifi'nin Tek Başına Mücadelesi

İBB'den beklenen iş birliği gelmeyince Bisiklet İnisiyatifi, kendi imkanlarıyla sahadaki çalışmalarına hız verdi. İstanbul'un farklı noktalarında bisiklet eğitimleri düzenleyerek vatandaşların bisiklet kullanımını teşvik etti. Özellikle Büyükada'da belediyenin uygulayamadığı "bisiklet süreme" projelerini hayata geçirdi. Şu anda da Gülhane Parkı'nda bu eğitimlere devam ediyorlar.

İspark'ın bisiklet paylaşım sisteminin azalması ve hatta bisikletlerin tamamen kaldırılması üzerine, Bisiklet İnisiyatifi kendi bisiklet kiralama sistemini kurmak zorunda kaldı. Bu durum, belediyenin bisiklet konusundaki eksikliğini ve sivil inisiyatifin ne kadar önemli bir boşluğu doldurduğunu gösteriyor.

Bisiklet İnisiyatifi, tele1'de yayınlanan "Yol ve Pedal Günlükleri" adlı bir televizyon programı bile yaparak bisiklet konusundaki farkındalığı artırmaya çalıştı. Tüm bu çabalara rağmen İBB'den herhangi bir geri dönüş veya iş birliği talebi gelmedi.

İBB'nin Bisiklet Politikalarındaki Çelişkiler

Bisiklet İnisiyatifi'nin aktardığına göre, İBB'nin bisiklet politikaları birçok çelişki barındırıyor:

 * Veledromun Akıbeti: Maltepe'deki velodromun kapatılarak yarışçılara tahsis edilmesi, bisiklet eğitim alanları olarak kullanılabilecek potansiyel alanların değerlendirilmediğini gösteriyor.

 * Elektrikli Scooterlar: Bisikletlerin çekilmesiyle birlikte elektrikli scooter sayısında ciddi bir artış yaşandı. Bu durum, belediyenin scooterlardan aldığı paylarla ilgili bir tercih olduğunu düşündürüyor. Scooterların trafik kazası riskini artırmasına rağmen bu durumun göz ardı edilmesi eleştiriliyor.

 * Büyükada Ulaşımı: Büyükada, tarihi ve doğal yapısıyla bir bisiklet şehri olarak bilinirken, İBB'nin buraya büyük minibüsler koyması ve yolları bu araçlarla doldurması tepki çekiyor. Bisiklet İnisiyatifi'nin 6 kilometrelik adada minibüs yerine bisiklet sürme projesi ve davetleri de yanıtsız kaldı.

 * Yedikule Bisiklet Yolu: Sirkeci'den Yedikule'ye uzanan bisiklet yolunun bir yere bağlanmaması, yani Gülhane Parkı'na entegre edilememesi büyük bir eksiklik olarak gösteriliyor. İBB'nin bu yolu bir amaca hizmet edecek şekilde bağlama konusundaki isteksizliği eleştiriliyor.

Bisiklet Şefliği'nin Akıbeti ve Gelecek Beklentileri

Bisiklet İnisiyatifi'nin gözlemlerine göre, Bisiklet Şefliği'nin ilk duyurulduğu heyecanla kurulan ancak kısa sürede etkisiz hale gelen bir birim olduğu düşünülüyor. Şu an itibarıyla Bisiklet Şefliği'nin herhangi bir aktif proje yürütmediği ve hatta kapanmış olabileceği belirtiliyor.

Bisiklet İnisiyatifi, İBB'nin ulaşım anlamında ve turizm anlamında bisikleti yaygınlaştırmak için yeterli imkanlara sahip olduğunu savunuyor. Belediyenin sadece bir şeyler yapmak istemesinin dahi yeterli olacağını vurguluyorlar. Bisiklet eğitim alanları, parklar ve mevcut velodrom gibi olanakların değerlendirilmesiyle bile önemli adımlar atılabileceğini belirtiyorlar.

Bisiklet İnisiyatifi, spor odaklı bisiklet turlarının yanında ulaşım amaçlı bisiklet kullanımının yaygınlaşması gerektiğini vurguluyor. Kendi eğitimlerini çocuklarla ve bisiklet sürmeyi yeni öğrenen yetişkinlerle yaparak toplumsal bir fayda sağladıklarını belirtiyorlar.

Aradan geçen beş yılın ardından, Bisiklet İnisiyatifi'nin İBB ile iş birliği yapma konusundaki inancı tükenmiş durumda. Ancak kendi imkanlarıyla bisikletin İstanbul'daki yerini güçlendirme çabalarını sürdürecekleri anlaşılıyor. İBB'den beklentileri, en azından Ulaşım Daire Başkanlığı'nın bu konuya el atması ve sivil toplumun sesine kulak vermesidir. İstanbul'da bisikletle ulaşım için büyük sorunlar olmadığı, sadece belediyenin bu konuda istekli olması gerektiği Bisiklet İnisiyatifi'nin temel iddiasıdır.