"Acil Durum Bisikletleri" Projesi

Proje Amacı

Beklenen büyük İstanbul depremi başta olmak üzere, Türkiye'de meydana gelebilecek her türlü doğal afet ve acil durum sırasında, karayolu trafiğinin tamamen durması, altyapı hasarları ve yakıt temini sorunları nedeniyle motorlu araçların ve hatta motosikletlerin dahi yetersiz kalacağı öngörülen afet bölgelerinde hızlı, esnek ve sürdürülebilir bir hareket, lojistik ve müdahale kapasitesi oluşturmaktır.

Bu proje ile;

Acil Müdahale ve Arama Kurtarma Ekiplerinin Hareketi: Arama Kurtarma ve Acil Müdahale ekiplerinin, enkaz alanlarına, dar sokaklara ve hasarlı yollara hızlıca ulaşmasını, ilk keşif, hafif yaralı tahliyesi ve ilk yardım malzemesi taşımasını sağlamak.

Toplumsal Direnç ve Lojistik Kapasitenin Artırılması: Afetzede halkın; yardım malzemesi taşıma, tahliye, hayati iletişim sağlama (elçilik), su ve gıda gibi temel ihtiyaçlara ulaşım gibi kişisel acil durum lojistik ihtiyaçlarını kendi imkanlarıyla, yakıtsız ve çevreci bir yöntemle karşılayabileceği bir "Kendi Kendine Yeterlilik" modeli oluşturmak.

Yaygın ve Sürdürülebilir Bir Sistem Kurmak: Başlangıçta İstanbul'da pilot uygulaması yapılacak, basit bir modifikasyon ve eğitim sistemi ile tüm ülkeye kolayca adapte edilip yaygınlaştırılabilecek, benzersiz bir afet müdahale ağını gönüllülük esasıyla inşa etmektir. Bu sayede, trafik akışının tamamen durduğu, sokakların araç trafiğine kapandığı durumlarda bisikletin zorlu arazi şartlarında ilerleme ve enerji bağımsızlığı avantajını maksimum düzeyde kullanarak afet sonrası kritik görevlerin yerine getirilmesini garanti altına almaktır.

Projenin somut adımları ve işleyiş mekanizmaları

1. Bisiklet Modeli ve Modifikasyon Kılavuzu Oluşturma

Acil Durum Bisikleti" Standartları: Afet koşullarına uygun, yük taşıma kapasitesi yüksek (mümkünse römork veya özel çantalarla desteklenmiş), zorlu arazi/yol şartlarına dayanıklı bisiklet tiplerinin (örneğin dağ bisikleti veya hibrit) belirlenmesi.

Kendin Yap Modifikasyon Kılavuzu: Halkın ve gönüllülerin kendi bisikletlerini minimum maliyetle Acil Durum Bisikletine dönüştürebilmesi için detaylı ve görselli bir kılavuz hazırlanması.

 Örnek Modifikasyonlar: Güçlendirilmiş bagaj sistemleri, ekstra aydınlatma ve reflektörler, basit tamir kitleri, iletişim ekipmanları için montaj noktaları, su ve ilk yardım çantası yerleşimi.

Müdahale Bisikleti (Profesyonel Sınıf): Acil Müdahale ekipleri için radyo, GPS, tıbbi çanta, arama kurtarma ekipmanları ve güçlendirilmiş yük taşıma (römork) kapasitesine sahip, özel donanımlı bisikletlerin belirlenmesi ve tedariki.

2. Eğitim ve Sertifikasyon Programı

Bisiklet İleri Sürüş Teknikleri Eğitimi: Gönüllülere ve acil müdahale ekiplerine, bisikletin enkaz ve zorlu arazi (merdiven inme/çıkma, moloz üzerinde ilerleme, yüksek kaldırım) şartlarında nasıl kullanılacağını öğreten pratik ağırlıklı eğitimler verilmesi.

"Bisikletli Afet Gönüllüsü" Yetkinlik Eğitimi:

    Lojistik: Yük bağlama, ağırlık dağıtımı ve römork kullanımı.

    İletişim: Alternatif iletişim cihazlarının kullanımı, bilgi toplama ve aktarma protokolleri.

    İlk Yardım: Bisiklet üzerinde taşınabilir ilk yardım ve hafif tahliye teknikleri.

   Koordinasyon: Bisikletli ekiplerin afet yönetiminde nasıl entegre olacağının öğretilmesi.

3. Organizasyon ve Yayılım Mekanizması

İstanbul Pilot Bölge Uygulaması: Projenin başlangıç aşamasında İstanbul'da belirlenen riskli bölgelerde (fay hattına yakın ilçeler, ulaşımın zor olacağı semtler) Gönüllü Bisikletli Müdahale Ekipleri oluşturulması.

Afet Bisiklet Noktaları": Afet anında toplanma, malzeme depolama ve koordinasyon merkezi olarak kullanılabilecek, bisiklet dostu gönüllü merkezlerinin belirlenmesi.

Kolay Yayılım Sistemi: Sosyal Medya platformları üzerinden hazırlanan kılavuzlar ve eğitim materyalleri ile basit, standart ve düşük maliyetli bir yayılım modeli sunulması. Her bölgenin bu modeli kendi yerel koşullarına göre uygulayabilmesi için esneklik tanınması.

Proje İşleyiş Konuları: "Kendi Bisikletini Afete Hazırla" Modeli

Bu projenin temel prensibi, bireylerin kendi mevcut bisikletlerini, afet ve acil durum koşullarına uygun, görev odaklı bir araca dönüştürmelerini sağlamak ve bu dönüşümü uygulamalı eğitimlerle desteklemektir.

1. Bisiklet Tiplerine Göre Görev Odaklı Modifikasyonlar

Farklı bisiklet tiplerinden birer uygulamalı örnek hazırlayacak ve bu modellerin afet anındaki kritik görevlerini belirlenecek. Herkes kendi bisikletinin modeline göre bu örnekleri takip edebilecektir.

Kargo ve Elektrikli Bisikletler (E-Bike): Bu bisikletler, projenin ağır lojistik ve yük taşıma (su, gıda, ilaç) omurgasını oluşturur. Modifikasyonda yüksek kapasiteli bataryalar, güçlü elektrikli destek motorları, güçlendirilmiş taşıma platformları ve römork bağlantı aparatları önceliklidir.

MTB (Dağ Bisikletleri): Arama kurtarma desteği, ilk keşif ve enkaz/zorlu arazi erişimi görevleri için tasarlanır. Kritik modifikasyonlar arasında patlamaya dayanıklı, zırhlı veya kalın dişli lastikler, yüksek performanslı süspansiyon ve dayanıklı jantlar bulunur.

Şehir ve Hibrit Bisikletler: Haberleşme, personel ulaşımı ve orta düzey lojistik görevleri için idealdir. Sürüş konforunu artırmak için kelebek veya ergonomik gidonlar, yüksek parlaklıkta gece aydınlatma sistemleri ve iletişim cihazları için sağlam tutucular eklenir.

Yol Bisikletleri: Acil iletişim elçisi ve hızlı ulaşım gerektiren (uzun mesafe, hasarsız yollar) görevlerde kullanılır. Hız için optimize edilmiş, ancak patlak önleyici dolgularla desteklenmiş lastikler ve yüksek desibelde uyarı sistemleri önemlidir.

Katlanır Bisikletler: Kişisel tahliye ve kombine ulaşım (toplu taşıma veya enkazlı yollardan yürüyerek geçme) imkanı sunar. Kolay katlama ve taşıma imkanı ile basit kişisel acil durum kiti saklama bölmeleri eklenerek pratikliği artırılır.

2. Ortak ve Temel Modifikasyon Aparatları

Hangi bisiklet modeli olursa olsun, tüm katılımcıların acil durum bisikletlerine eklemesi teşvik edilen ortak bileşenler şunlardır:

Patlamazlık: Patlak önleyici sıvılar, zırhlı lastikler veya dolgu sistemleri ile lastik dayanıklılığının artırılması.

Aydınlatma ve Görünürlük: Gece sürüşü için güçlü, şarj edilebilir ön ve arka lambalar ile reflektif güvenlik ekipmanları.

Taşıma Kapasitesi: Güçlendirilmiş bagaj sistemleri, çanta veya römork bağlantı noktaları.

İletişim ve Navigasyon: Telsiz, telefon ve GPS gibi cihazlar için gidona monte edilmiş, su geçirmez tutucular.

Güvenlik: Yüksek sesli korna/siren sistemleri.

Enerji ve Dönüşüm: Elektrikli bisiklete dönüştürme kitleri ve cihazları şarj etmek için powerbank entegrasyonu.

3. Eğitim ve Sertifikasyon Programı

Projenin başarısı için en kritik aşama eğitimdir.

Bisiklet İleri Sürüş Teknikleri Eğitimi: Gönüllülere, enkaz, moloz, kum, çamur gibi zorlu arazi şartlarında bisikletlerini nasıl kullanacakları uygulamalı olarak öğretilecektir. Ayrıca, yüksek kaldırımlar, merdivenler ve engellerin aşılması teknikleri bu eğitimin temelini oluşturur.

"Bisikletli Afet Gönüllüsü" Yetkinlik Programı: Bu program, lojistik planlama, afet haritalarını okuma, telsiz iletişimi, yük bağlama ve dengeleme teknikleri gibi operasyonel becerilere odaklanır. Katılımcılar, bisiklet üzerinde hafif yaralı tahliyesi ve ilk yardım malzemesi taşıma konusunda da yetkinleştirilecektir.

4. Bilgilendirme ve Yayılım Stratejisi

Projenin ulusal çapta yayılması ve halkın katılımının teşvik edilmesi için video tabanlı eğitimler merkezi bir rol oynayacaktır.

Uygulamalı Video Kılavuzları: Bisiklet modifikasyon sürecini adım adım gösteren video serileri hazırlayacaktır. "Bisikletimi Nasıl Afete Hazırlarım?" başlığı altındaki bu videolar, basit aletlerle herkesin kendi bisikletini dönüştürebilmesini sağlayacaktır.

Sosyal Medya ve Dijital Yayın: Tüm eğitim videoları, Bisiklet İleri Sürüş teknikleri ve modifikasyon kılavuzları sosyal medya hesaplarından ve web sitesinden ücretsiz ve sürekli erişilebilir olarak yayınlanacaktır.

Acil Durum Bisiklet Atölyesi: Gönüllülerin kendi bisikletlerini getirip modifiye edebilecekleri ve uzmanlardan destek alabilecekleri bir uygulama ve danışmanlık alanı oluşturulacaktır.

Bisiklet İleri Sürüş Teknikleri Eğitimi

Bu eğitim programı, bisiklet sürmeyi bilmekten öte, afet koşullarında bisikleti hayati bir müdahale ve lojistik aracı olarak kullanabilme becerisini kazandırmayı amaçlar. Eğitim, projenin çekirdek ekipleri (Arama Kurtarma, Acil Müdahale, Yardım Dağıtım) ile gönüllü olmak isteyen halkın tamamına yönelik, sürekli ve uygulamalı bir müfredat sunacaktır.

1. Eğitim Katılımcıları ve Ön Koşul

Eğitimlere katılacak gruplar, afet anındaki görev tanımlarına göre farklı modüllere ağırlık verecektir.

Çekirdek Ekipler: Arama Kurtarma, Acil Müdahale ve Yardım Dağıtım ekipleri.

Gönüllü Halk: Bisikletli Afet Gönüllüsü olmak isteyen ve eğitim sürecini tamamlamış kişiler.

2. Eğitim Alanının Kurulumu

İstanbul'da, sürekli eğitime uygun, geniş ve güvenli bir alanda Afet Simülasyon Bisiklet Sahası kurulacaktır. Bu saha, afet sonrası ortamı taklit eden unsurları barındıracaktır:

Zorlu Zemin Parkurları: Moloz yığınları, kumlu ve çamurlu alanlar, su birikintileri, gevşek toprak.

Engel Aşma İstasyonları: Merdiven iniş ve çıkışları, devrilmiş ağaçlar/direkler, derin çukurlar ve yüksek kaldırımlar.

Lojistik Alanları: Yük bağlama, römork manevraları ve dar alanda dönüş pratikleri için özel bölümler.

3. Bisiklet İleri Sürüş Eğitim Müfredatı

Eğitim, dört ana modül ve bir özel modülden oluşacaktır.

Modül 1: Üstün Bisiklet Kontrolü ve Dengeleme (Temel İleri Seviye)

Ağırlık Transferi ve Duruş: Zorlu zeminlerde kaymayı ve düşmeyi önlemek için vücut ağırlığını doğru kullanma teknikleri (İniş/Çıkış pozisyonları).

Fren Kontrolü: Yüklü bisikletle ıslak, kaygan ve enkazlı yüzeylerde patinajsız ve kademeli acil fren yapma teknikleri.

Vites ve Kadans Kullanımı: Yük taşırken veya yokuş tırmanırken enerjiyi verimli kullanmak için doğru vites kombinasyonlarını hızlıca seçme.

Engel Aşma: Engellerin üzerinden (ön tekeri kaldırma - Bunny Hop tekniği) veya etrafından güvenli ve hızlı geçiş.

Modül 2: Operasyonel Lojistik ve Yük Taşıma

Ağırlık Merkezinin Yönetimi: Bisiklete yüklenen malzemelerin (özellikle yardım kolileri, su, ilaç) sürüş dengesini bozmayacak şekilde güvenli ve doğru bir şekilde bağlanması.

Römork ve Kargo Bisikleti Kullanımı: Yüklü römorkla dar virajlarda, yokuşlarda ve engebeli arazide güvenli manevra ve geri gitme teknikleri.

Hızlı ve Güvenli Tahliye: Bisikletle hafif yaralıların veya çocukların tahliyesi için pratik ve hızlı çözüm senaryoları.

Modül 3: Navigasyon, İletişim ve Koordinasyon

Yön Bulma: GPS, pusula ve harita okuma becerileri ile hasarlı yol ağları içinde alternatif bisiklet rotaları oluşturma.

Afet İletişimi: Telsiz (El Telsizi) kullanımı, kısa ve anlaşılır afet protokolü dili ve grup içinde haberleşme koordinasyonu.

Grup Sürüş Dinamikleri: Acil müdahale ekibi olarak organize ve güvenli bir şekilde art arda sürüş, hız ve mesafe ayarlama, işaretleşme.

Liderlik ve Yönetim: Bisikletli grupları (özellikle kadın ve çocuklardan oluşan tahliye gruplarını) tehlike anında sakin ve etkin bir şekilde yönlendirme ve yönetme becerisi.

Modül 4: Acil Durum Bakım ve Müdahale

Basit Tamirat: Bisikletin en kritik arızaları (lastik patlağı, zincir atması/kopması, vites/fren ayarı bozukluğu) için hızlı ve pratik onarım teknikleri.

Bisikletli İlk Yardım: Bisiklet üzerinde taşınan mini ilk yardım çantasıyla anlık yaralanmalara müdahale ve hafif yaralı stabilizasyonu.

Özel Modül: Görev Odaklı Simülasyonlar

Bu modül, katılımcıların afet anında üstleneceği göreve özel pratikleri içerir:

Arama Kurtarma Ekibi: Enkaz çevresinde hızlı keşif ve hafif ekipman taşıma simülasyonları.

Yardım Dağıtım Ekibi: Belirli noktalara lojistik yükü taşıma ve zaman yönetimi simülasyonları.

Halk Gönüllüleri: Komşuluk ağı içinde bilgi taşıma ve kişisel tahliye rotalarını kullanma simülasyonları.

4. Eğitim Sürekliliği ve Gönüllü Kazanımı

Sürekli Eğitim Döngüsü: Eğitimler, gönüllü ve halk katılımına açık olacak şekilde yıl boyunca belirli periyotlarla düzenlenecektir.

Gönüllülük Şartı: Halktan eğitime katılmak isteyenlerin öncelikle Gönüllü olması gerekmektedir. Bu, hem kişisel dayanışmayı artıracak hem de afet anında disiplinli bir koordinasyon sağlayacaktır.

Sertifikasyon ve Görev Tanımı: Eğitimi başarıyla tamamlayanlara "Sertifikalı Bisikletli Afet Gönüllüsü" unvanı verilecek ve kişisel yetkinliklerine (örneğin bisiklet tipi, taşıma kapasitesi, iletişim becerisi) göre afet durumunda üstleneceği görev (Lojistik, Keşif, İletişim vb.) önceden belirlenecektir.

Proje Başlangıcı ve Aşamalı Yayılım Planı

"Acil Durum Bisikletleri" projesi, hızlı hareket etme ve dinamik büyüme prensibiyle tasarlanmıştır. Proje, satın alma ve eğitim süreçlerini eş zamanlı yürüterek zaman kaybetmeyecek ve mevcut kapasite üzerinden hızla yayılacaktır.

1. Projenin Başlangıç Aşaması (Hızlı Aktivasyon)

1.1. Donanım ve Örnek Modellerin Oluşturulması

Projenin temelini oluşturacak "Kendi Bisikletini Afete Hazırla" modelinin uygulamalı örnekleri hızla hazırlanır.

Bisiklet Tedariki: Belirlenen görev tanımlarına uygun farklı türde bisiklet (E-Kargo, MTB, Şehir, Katlanır vb.) alınır. Bu bisikletler, modifikasyon atölyesi için canlı demonstrasyon araçları olacaktır.

Modifikasyon Ekipmanlarının Temini: Patlamaz lastik kitleri, yüksek kapasiteli bagajlar, römork aparatları, LED aydınlatmalar, kelebek gidonlar, telsizler ve GPS cihazları gibi tüm modifiye ve elektronik donanımlar tedarik edilir.

Atölye Kurulumu: Bisikletlerin modifikasyon süreci, hazırlanan video kılavuzlarının çekilmesi için bir referans atölyesi olarak kullanılır.

1.2. İlan ve Gönüllü Kazanımı

Projenin halka duyurulması ve ilk gönüllü ekibin oluşturulması eş zamanlı yürütülür.

Proje Duyurusu: Sosyal Medya ilanları sayesinde Arama Kurtarma, Acil Müdahale ve Yardım Dağıtım ekiplerinden bisiklet kullanmayı bilen personel ile projeye dahil olmak isteyen ilk gönüllüler hızlıca belirlenir.

2. Eğitim ve Uygulama Merkezi (Dinamik Süreç)

Eğitim süreci hemen sahada başlar ve süreklilik esas alınır.

Eğitim Alanı Tahsisi: İstanbul'da, Bisiklet İleri Sürüş Teknikleri Eğitimi için uygun, geniş ve merkezi bir alan (Örn: Yenikapı/Maltepe gibi hazır spor alanlarının kullanılabilir kısımları) tahsis edilir.

Eş Zamanlı Eğitim ve Modifikasyon:

    Eğitim Başlangıcı: Belirlenen tüm ekipler ve ilk gönüllüler için Bisiklet İleri Sürüş Teknikleri Eğitimi derhal başlatılır.

    Modifikasyon Atölyesi: Eğitimler sürerken, mekanikerler liderliğinde bisikletler modifiye edilir. Bu süreç aynı zamanda diğer gönüllülere ve halka izlenebilir video içeriği olarak sunulur.

3.1. İstanbul İlçe Bazlı Ekiplerin Oluşturulması

Pilot İlçe Örgütlenmesi: İstanbul'da yüksek riskli bölgelerden başlanarak, eğitimleri tamamlayan gönüllülerden ilçe bazlı Bisikletli Afet Ekipleri oluşturulur.

Ekiplerin Dinamik Tutulması: Bisiklet Ekipleri, sürekli olarak planlı eğitim turları, simülasyon görevleri ve toplumsal farkındalık sürüşleri düzenleyerek hem formda kalır hem de halkla etkileşim kurar.

3.2. Türkiye Geneli Yayılım

Hızlandırılmış Yayılım: Türkiye'de tüm il ve ilçelere yayılması sağlanır.

4. Kapsayıcılık ve Toplumsal Amaç

Projenin temel amacı olan toplumsal direncin artırılması için her kesimden katılım teşvik edilir.

Geniş Katılım: Proje, genç, yaşlı, kadın, çocuk ayırt etmeksizin herkesi kendi kişisel afet lojistiğini bisikletle çözebilecek yeterliliğe ulaştırmayı hedefler.

"Kendine Yeterlilik" Odaklılık: Eğitimler, halkın afet durumunda kendi ailesinin lojistik, tahliye ve iletişim ihtiyaçlarını karşılayabilmesi üzerine kuruludur.

Uluslararası Tecrübe Aktarımı: Projeye, yurtdışı destekleri ve deneyimli bisiklet gezginlerinden oluşan profesyonel ekibin tecrübesi aktarılır. Bu, uluslararası alanda kanıtlanmış afet bisikleti çözümlerinin Türkiye şartlarına adapte edilmesini sağlar.

www.bisikletinisiyatifi.com